21 Haziran 2017 Çarşamba

Göktürk Yazıtları (Orhun Yazıtları)




  • Orhun Yazıtları da denir.
  • Bengütaş olarak da bilinirler.
  • Yenisey yazıtları ile karıştırılmaktadır.Yenisey yazıtları Göktürk alfabesiyle 6.asırda yazılmış eserlerdir.Bu yazıtlardaki dil, edebi niteliğe sahip değildir.
  • Çok yazıt olmasına rağmen edebi dil ve içerik açısından üç Göktürk yazıtı önemlidir.Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan.
  • Yazıtlar bugünkü Moğolistan sınırları içerisinde yer alan Orhun Irmağının havzasında yer almaktadır.
  • Türk adının geçtiği ilk eserlerdir.
  • Söylev niteliği taşırlar.
  • Didaktiktirler.
  • Milli alfabe olan Göktürk alfabesiyle yazılmışlardır.
  • Türk yaşam tarzının, kültürünün, dilinin, edebiyatının ilk önemli kaynaklarıdır.
  • Dikili taşlara yazılmışlardır.
  • Düz yazı biçimindedirler, şiirsel bir ifade de taşırlar
  • İlk yazılan yazıt Vezir Tonyukuk yazıtıdır.İkinci Kültigin, üçüncü de Bilge Kağan yazıtıdır.
  • Yazıtlar yukarıdan aşağıya, soldan sağa yazılmıştır.
  • Yazıtlardan ilk söz eden İranlı tarihçi Cüveyni’dir.
  • Ruslara esir düşen İsveç subayı Strahlenberg tarafından bulunmuştur.
  • Rus W.Radlof yazıtların okunmasına önemli katkı sağlamıştır.
  • Danimarkalı bilim adamı Vilhelm Thomsen, alfabeyi çözmüştür.